Her bilimsel ürün, iyi insanların elinde iyi, kötü insanların elinde kötü olabilecek potansiyele sahiptir. Sadece bilimsel ürünler değil, bilimin ta kendisi de böyledir! Sanmayın ki bütün bilim insanları iyi niyetli insanlardır. İnsanlığın içerisindeki kötülük var olduğu müddetçe, bilim gibi harika bir uygulama bile kötüye kullanılabilecektir. Gerçi burada söz edeceğimiz, nükleer silahlar gibi kötüye kullanılmış bilimden ziyade, bilimsel metodolojilerin insan menfaatlerine göre çarpıtılmasından ötürü doğan, "kötü bilim"dir.

Kötü bilim ile sahtebilim birbirinden ayrı şeylerdir. Sık sık işlediğimiz, eleştirdiğimiz ve çürüttüğümüz üzere sahtebilimi icra edenler neredeyse hiçbir zaman bilim insanları değildir. Kimi zaman aralarına, hasbelkader "doktor" unvanı alabilmiş insanlar giriyor olsa da, çoğunlukla "kişisel gelişim koçu" gibi tuhaf unvanlarla kendilerini pazarlayan, bilimsel bir tabanı veya arka planı olmayan insanlardır. Sahtebilimin en popüler örnekleri astroloji, evrim karşıtlığı, yaratılışçılık, akıllı tasarım, aşı karşıtlığı, falcılık, UFO sevicilik, homeopati, mineralleri kullanarak şifa arama, frenoloji (kafatasçılık), parapsikoloji, paranormal faaliyet avcılığı, bilinçaltı mesaj işleme, bel çekme, iyileştirici dokunma, uçma (levitasyon), astral seyahat, psikokinezi, telepati, hayalet avcılığı, kuantum mistisizmi ve diğerleridir.

Son 30 yılda biyolojiye olan felsefi ilginin artması, biyolojik bilimlerin aynı dönemde artan önemini yansıtmaktadır. Günümüzde birçok farklı biyoloji konusunda geniş bir literatür vardır ve bu literatürdeki çalışmaların bütününü tek bir kalemde özetlemek imkânsızdır. Bu yüzden bu yazı biyoloji felsefesinin ne olduğunu açıklamayı amaçlamaktadır. Biyoloji neden felsefe için önemlidir ya da tam tersi, felsefe neden biyoloji için önemlidir?

Biyoloji felsefesinin genel başlığı altında üç farklı felsefi sorgulama vardır. İlk olarak bilim felsefesindeki genel tezler biyoloji bağlamında ele alınır. İkinci olarak biyolojinin kendisindeki kavramsal bulmacalar felsefi analize tabi tutulur. Son olarak geleneksel felsefi sorular tartışılırken biyolojiye başvurulur. İlk iki felsefi çalışma sıklıkla gerçek biyolojinin ayrıntılı bilgi bağlamında yürütülür. Üçüncüde bu daha azdır.

Kol ve bacak kaslarınızda benzer proteinlerin olduğunu söylemem pek şaşırtıcı bir bilgi olmasa gerek. Komşunuzda da benzerlerinden var. Herhangi bir hayvanat bahçesindeki filde ve su aygırında da benzerlerinden vardı, belki bağırsağınızdaki bakterilerde de var!

Peki konu evrim olduğunda sıkça duyduğumuz -ama okul kitaplarında ya da Wikipedia’da pek okuyamadığımız- bu proteinlerin benzerliği mefhumu neyin nesi? Bu amaçla önce yeni bir proteinin şeklini deneysel olarak çözmeyi özetleyecek, sonra da proteinler arası benzerlikleri arama problemine bakacağız. Bunları kullanarak da protein veri tabanındaki türler arası protein benzerliklerine bakarak kendi evrim ağacımızı kendimiz çizeceğiz.

Granada Üniversitesi’nden olan Endülüslü araştırmacılar, insan soyunun bir üyesi olan Homo cinsine ait ilginç bir özellik keşfetti: Homo cinsi, 2.5 milyon yıllık tarihi boyunca, dişlerinin boyutu küçülürken beyninin hacmi artan tek primat olma özelliği taşıyor.

Bilim insanlarının aynı zamanda ‘evrimsel çelişki’ olarak adlandırdığı bu fenomen, Homo cinsinin beslenme alışkanlığının nasıl evrimleştiğini gösteriyor olabilir. Sindirim ağızda başlayan bir süreçtir, bu yüzden dişlerin besinleri küçük parçalara ayırabilmesi önemlidir. Yani normal senaryoya göre beynin hacmi büyüyorsa, buna bağlı olarak vücut metabolizmasının ihtiyaçları artıyorsa, dişlerin de büyüyüp, daha fazla besin parçalayacak kapasiteye ulaşması gerekiyordu. 

"Higgs Parçacığı" veya yanıltıcı bir şekilde "Tanrı Parçacığı" olarak da bilinen Higgs Bozonu, parçacık fiziğinin temelinde yer alan Standart Model kapsamındaki temel parçacıklardan biridir. Temel parçacıkların, Alan Teorisi çerçevesinde tanımlanan Higgs Alanı'yla kuantum düzeyde etkileşmesi sonucunda üretilir. Standart Model'de Higgs Parçacığı, sıfır spin değerine ve çift (pozitif) pariteye sahip olan, elektrik yükü veya renk yükü bulunmayan, kütleyi taşıyan skaler bir bozon olarak tanımlanır.

Yirminci yüzyılın ikinci yarısında bilim insanları, Evren'in Büyük Patlama'yla ortaya çıktığına neredeyse kesin gözüyle bakıyorlardı. Büyük Patlama, modern kozmolojik teoriler ışığında, maddenin aşırı yoğun ve sıcak bir noktadan genişlemesi sonucu Evren'imizin oluşmasını mümkün kılan âna verilen isimdir. Diğer bir deyişle Büyük Patlama, "etraf" diye adlandıracağımız uzay-zaman düzlemini ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda "patlama" benzetimi tamamen hatalıdır; çünkü Evren'in başlangıcında, günümüzden aşina olduğumuz türden bir patlama sonucu ortaya çıkan ve şarapnel parçaları gibi etrafa saçılan bir şey yoktur. Şeyler ve onların bulunduğu uzay-zaman dokusu, bu süper-hızlı genişleme ile oluşmaya başlamıştır.

Kimya, doğadaki maddelerin yapılarını, özelliklerini, bileşenlerini ve birbirleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bir bilim dalıdır.^[1] Kimya bilimi; elementlerin, bileşiklerin ve karışımların özelliklerini atom ve molekül düzeyinde inceler. Ayrıca kimya, endüstride yeni malzemelerin tasarlanması, tıpta yeni ilaçların ve aşıların geliştirilmesi ve diğer birçok alanda önemli uygulamalara sahiptir. Kimyanın alanları arasında organik kimya, inorganik kimya, fizikokimya, biyokimya ve analitik kimya bulunur. Bu yazıda sizlere biyokimyanın temel ilkelerini detaylıca anlatacağız.

Biyokimya; hayvanlar, bitkiler, mantarlar ve mikroorganizmalar gibi canlıların yapısında bulunan kimyasal bileşikleri ve canlının yaşamı boyunca süregelen kimyasal süreçleri ve tepkimeleri inceleyen kimya dalıdır.^[2] Biyokimya esas olarak proteinler, karbonhidratlar, lipitler, enzimler ve nükleik asitler gibi makro bileşiklerle ilgilenir. Biyolojik organizmalardaki protein sentezi, besinlerin enerjiye dönüşmesi, fotosentez ve hücresel solunum olayları, kalıtsal özelliklerin kimyasal süreçlerle iletilmesi gibi yaşam süreçleri de biyokimyanın ilgi alanına girer. Biyokimya yaşamın temel kimyasal süreçlerini ve bu süreçlerin moleküler düzeyde nasıl gerçekleştiğini anlamak için oldukça önemli bir disiplindir. Bu disiplin biyoloji ve kimyanın bir sentezidir ve organizmaların içindeki kimyasal tepkimeleri araştırır. Bu bağlamda biyokimyanın önemi pekçok açıdan gözlenebilir. Biyokimya, hastalıkların nedenlerini anlama ve tedavilerin geliştirilmesinde kritik bir rol oynamaktadır. Örneğin; kanser, şeker ve kalp hastalıkları gibi birçok hastalığın temelinde moleküler ve atomik düzeydeki bozukluklar yatar. Biyokimyadaki bilimsel çalışmalar, bu hastalıkların anlaşılmasını ve tedavi yöntemlerini mümkün kılar. Ek olarak biyokimya, kalıtsal hastalıkların nedenlerini anlamamız için de kullanılır. 21. yüzyılın biyoteknoloji çağı olacağı kabul edilmektedir. Çünkü bilim ve teknolojinin öncelikli amacı insanlara sağlıklı bir çevre ve sağlıklı bir yaşam sunmaktır, bu da büyük oranda moleküler biyoloji ve genetik ve biyokimya alanındaki çalışmalarla mümkün oluyor. Son yıllarda nobel ödüllerinin büyük oranda biyokimya çalışmalarına verilmiş olması bunun en güzel kanıtıdır.

Birkaç gün önce yeni bir müfredat yayınlandı, bilirsiniz. İçeriğine baktığımda gerçekten yalnızca öfke duydum. İlk dikkatimi çeken “Büyük patlama teorisi”nin kaldırılmış olması idi. Elbet bunu yapmanın kendilerince sebepleri vardır. Ancak sakin kafayla düşününce şu iki ihtimal dışında pek bir şey gelmiyor aklıma: Cehalet ve ihanet! Bilmem sizin aklınıza başka bir şey geliyor mu?

12.Sınıf din kitaplarından “İslam alimleri” de çıkarılmış. Tabii, bir genç bakıp da “Vay be! Baksana, Cabir bin Hayyan diye bir adam varmış ve bu adam ilk kimya laboratuvarını kurmuş. Üstelik Müslümanmış, o halde neden benden büyük bir adam olmasın?” diye sorgulayabilirdi. Ve daha da korkuncu “Büyük” bir adam olabilirdi.